🔴 Bosna-Hersek’te bağımsızlıkçı Sırp lider Dodik hakkında tutuklama kararı çıkarıldı. ABD ve AB tarafından eleştirilen Dodik, Rusya’dan destek isteyeceğini açıkladı.
Bosna-Hersek’te merkezi hükümet ile ayrılık yanlısı Sırp yönetimi arasındaki gerilim giderek tırmanıyor.
Sırp yönetimi, resmi adıyla Sırp Cumhuriyeti’nin (RS) lideri Milorad Dodik ve ekibi hakkında mahkeme celbine uymadıkları gerekçesiyle Bosna-Hersek savcılığı tarafından tutuklama kararı çıkarıldı. Dodik ise bu karara sert tepki göstererek siyasi bir hamle olduğunu söyledi ve Rusya’dan destek isteyeceğini açıkladı.
Dodik, 1992-1995 yılları arasındaki Bosna Savaşı’nın ardından Dayton Barış Anlaşması ile kurulan ve ülkeyi oluşturan iki entiteden biri olan Sırp yönetiminin Bosna Hersek’ten ayrılarak Sırbistan’a katılması gerektiğini savunan açıklamalarıyla biliniyor. Bu görüşüne Rusya, Sırbistan ve Macaristan’dan destek gelirken, ABD ve Avrupa Birliği sert şekilde karşı çıkıyor.
Daha önce de Dayton Anlaşması uyarınca görev yapan Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in yetkilerini tanımayacağını ilan eden Dodik, mahkeme tarafından bir yıl hapis ve altı yıl kamu görevinden men cezasına çarptırılmıştı. Ancak bu karara rağmen Dodik, Bosna-Hersek yargısını ve güvenlik güçlerini kendi bölgesinde yetkisiz ilan eden yasalar çıkardı.
Bunun üzerine Bosna savcılığı, anayasal düzene tehdit oluşturduğu gerekçesiyle Dodik hakkında soruşturma başlattı. Çarşamba günü de mahkeme celbine uymadığı gerekçesiyle hakkında tutuklama kararı verildi.
Dodik ise SR’nin fiili yönetim merkezinin bulunduğu Banja Luka kentinde düzenlediği basın toplantısında hakkında verilen tutuklama kararının yazılı olduğu belgeyi göstererek, “Bu kararın hiçbir geçerliliği yoktur. Tamamen siyasidir ve biz bu oyunun bir parçası olmayacağız” dedi.
Dodik basın toplantısında, önümüzdeki günlerde Rusya ile üst düzey görüşmeler yapacağını ve Bosna’daki Avrupa Barış Gücü (EUFOR) misyonunun uzatılmasını BM Güvenlik Konseyi’nde veto etmesi için Moskova’dan destek isteyeceğini açıkladı.
AB devrede
Avrupa Birliği (AB) Bosna-Hersek’te federal hükümet ile Sırp entitesi arasında tansiyonun yükselmesi üzerine 8 Mart’ta ülkeye takviye barış gücü askeri gönderme kararı almıştı. Salı günü sevkiyat başlamıştı.
AB’nin barış gücü misyonu EUFOR’dan yapılan açıklamada ülkedeki kapasitelerinin “geçici olarak” genişletileceği duyurulurken, “Bu önlem Bosna-Herkes’teki herkese yardım etmeyi amaçlıyor” denilmişti. EUFOR’un halihazırda ülkede bin 500 kişilik kuvveti bulunuyor. Almanya misyona 50 asker ile destek veriyor.
Bosna’da tansiyon neden yükseldi?
Bosna’da yönetim, iç savaşı bitiren 1995 tarihli Dayton Anlaşması ile biri Sırp Cumhuriyeti (RS) diğeri Hırvat ve Boşnakların oluşturduğu Bosna-Hersek Federasyonu (FBIH) olmak üzere iki entiteden oluşacak şekilde kuruldu.
RS lideri Milorad Dodik uzun süredir ayrılıkçı gündemle hareket ediyor. Dodik son olarak RS sınırları içinde federal polis ve yargı yetkisini reddeden bir karara imza attı.
Ancak Bosna Anayasa Mahkemesi Mart ayı başında Dodik’in kararlarını askıya aldı. Dodik geçen ay da “Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) kararlarına saygı duymamak” suçundan 1 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Bosna-Hersek’te Yüksek Temsilci olarak halihazırda Alman diplomat Christian Schmidt görev yapıyor. Dayton Anlaşması’nın “Bonn yetkileri” olarak bilinen geniş yetkiler sağladığı Yüksek Temsilci; Devlet Başkanlığı Konseyinin üyeleri dahil olmak üzere ülkede barış anlaşmasının uygulanmasına engel olan kişileri görevden alabiliyor, ihtiyaç durumunda yasa çıkarabiliyor.
Kriz, 1990’lardaki Yugoslavya iç savaşından bu yana Balkanlar’daki en büyük tehditlerden biri haline gelirken, Dodik’in bağımsızlık yönündeki girişimlerinin, Bosna-Hersek ve Balkanları yeniden bir çıkmaza sürüklemesinden endişe ediliyor.
