Donald Trump’ın yönetimi, iki federal mahkeme kararıyla binlerce çalışanın işe iadesinden sonra ikinci bir toplu işten çıkarma ve bütçe kesintileri planından vazgeç geçtiğine dair bir sinyali vermedi
Başkan Yardımcısı JD Vance ise yaptığı açıklamada, Trump’ın Ocak ayında göreve gelmesinden bu yana hızla ilerleyen küçülme sürecinde hatalar yapıldığını kabul etti .
Trump’ın federal bürokrasiyi kökten değiştirme çabalarının bir parçası olarak federal kurumlar, büyük ölçekli yeniden yapılanma planlarını sunmak için perşembe gününe kadar son tarihle karşı karşıyaydı. Trump bu görevi büyük ölçüde Elon Musk’ın Hükümet Verimliliği Bakanlığı’na bıraktı.
DOGE’nin çabaları şimdiye kadar 2,3 milyon üyeli federal sivil işgücünde 100.000’den fazla işin potansiyel olarak kesilmesine, dış yardımların dondurulmasına ve binlerce program ve sözleşmenin iptaline yol açtı.
DOGE’nin zaman zaman yaklaşımı o kadar dağınık oldu ki, ülkenin nükleer silah stoklarını denetleyenler ve kuş gribiyle mücadele eden bilim insanları gibi önemli federal çalışanlar işten çıkarıldı ve geri çağrıldı.
Aynı zamanda, finans piyasaları Trump’ın yürüttüğü küresel ticaret savaşının yarattığı ekonomik risklerle sarsıldı . Trump’ın politikalarının bir durgunluğa yol açabileceği endişeleriyle borsalar son iki haftada önemli ölçüde düştü ve 5 trilyon dolarlık değer kaybetti, ancak Wall Street hisseleri Cuma günü yükseldi.
Vance, Cuma günü yaptığı açıklamada, Musk’ın DOGE’sinin zaman zaman hatalar yaptığını söyledi.
Vance, NBC News’e verdiği röportajda “Elon’un kendisi bazen bir şey yaptığınızı, bir hata yaptığınızı ve sonra hatayı düzelttiğinizi söylemişti. Hataları kabul ediyorum,” dedi.
Vance “Ayrıca bu hataların hızla düzeltilmesi gerektiğini düşünüyorum. Ancak hükümette çalışan çok sayıda iyi insan olduğunun da farkındayım – çok sayıda insan çok iyi bir iş çıkarıyor. Ve hükümette işe yarayan şeylerin mümkün olduğunca çoğunu korumaya çalışırken, işe yaramayan şeyleri ortadan kaldırmaya çalışmak istiyoruz” dedi.
Kaliforniya ve Maryland’deki federal mahkemelerin Perşembe günü verdiği kararlar, bazı kurumlara son haftalarda işten çıkarılan binlerce deneme süresindeki çalışanı işe iade etmelerini emretti.
Yargıçları partizan aktivistler olarak adlandıran Beyaz Saray, karşılık vereceğine yemin etti. Kaliforniya kararına itiraz edildi ve yönetim, yargıçtan kararın uygulanmasını sonuca kadar durdurmasını istedi.
Beyaz Saray basın sekreteri Karoline Leavitt yaptığı açıklamada “Bu ihtiyati tedbir tamamen anayasaya aykırıdır. Amerika Birleşik Devletleri başkanının yürütme yetkisini gasp etmek için düşük seviyeli bir bölge mahkemesi yargıcının ihtiyati tedbir başvurusunda bulunmasına izin veremezsiniz.” dedi.
Dünyanın en zengin adamı Musk’ın desteğiyle Trump, 11 Şubat’ta tüm kurumlara “büyük ölçekli iş gücü kesintilerini başlatmak için derhal hazırlıklara başlamaları” talimatını veren bir yürütme emri imzaladı. Toplu işten çıkarmaları ifade etmek için yaygın olarak RIF olarak bilinen hukuki bir terim kullanıldı.
ABD Personel Yönetimi Ofisi’nden gelen sonraki bir yazıda, planların tam zamanlı personel sayısında “önemli bir azaltma”, gayrimenkullerde kesintiler, daha küçük bir bütçe ve yasa tarafından zorunlu kılınmayan işlevlerin ortadan kaldırılmasını içermesi gerektiği belirtildi.
Uzun zamandır Cumhuriyetçilerin küçümsediği vergi toplama kurumu olan İç Gelir İdaresi, kurumun planları hakkında bilgi sahibi bir kişiye göre 15 Mayıs’a kadar iş gücünün %20 ila %25’ini ortadan kaldırmayı planlıyor. Trump göreve geldiğinde IRS’nin yaklaşık 100.000 çalışanı vardı, bu da 25.000’e kadar kişinin işini kaybetmesi anlamına geliyor.
Kaynak, %20 ila %25 hedefinin, geçen ay işten çıkarılan yaklaşık 5.000 IRS çalışanını ve potansiyel olarak işten atılan 7.000 deneme süresindeki çalışanı kapsadığını, ancak Perşembe günü verilecek mahkeme kararlarının deneme süresindeki çalışanların işe iadesine yol açabileceğini söyledi.
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, planlanan işten çıkarmaların kurumun kariyer çalışanlarını azaltma çabalarının ilk aşaması olarak tanımlandığını ve 15 Mayıs’tan sonra ek işten çıkarmalar olabileceğini söyledi.
Trump yönetimi henüz toplam kaç kişiyi işten çıkardığını açıklamadı ancak Reuters’ın şirket içi yazışmalara, kamuya açık açıklamalara ve diğer kaynaklara dayandırdığı bilgilere göre 100 binden fazla kişi işten çıkarıldı veya işten çıkarma teklif edildi. Tek başına Gaziler İşleri Bakanlığı’nın hedefinde 80 binden fazla çalışan var.
Birçok kurum, çalışanlarına gönüllü olarak erken emekli olmaları için toptan ödeme teklifinde bulundu . Bu, kurumların sendikaların mahkemede mücadele etmeye yemin ettiği RIF sürecinde ortaya çıkabilecek yasal zorluklardan kaçınmasına yardımcı olabilir.
İşten çıkarmalarla ilgili mahkeme kararları karışık sonuçlar doğurdu ancak Perşembe günü Kaliforniya ve Maryland’de alınan kararlar yönetim için bugüne kadarki en büyük hukuki aksilik oldu.
ABD’nin San Francisco Bölge Yargıcı William Alsup, genellikle işinde iki yıldan az kıdeme sahip olan deneme süresindeki çalışanların Savunma, Gaziler İşleri, Tarım, Enerji, İçişleri ve Hazine bakanlıklarında yeniden işe alınmaları gerektiğine karar verdi.
Alsup’un kararının açıklanmasının ardından Baltimore’daki ABD Bölge Yargıcı James Bredar, yönetime on binlerce federal çalışanın işe iadesini emretti.
Bredar, son haftalarda deneme süresindeki çalışanları toplu halde işten çıkaran 18 kurumun, federal çalışanların işten çıkarılmasına ilişkin düzenlemeleri ihlal ettiği konusunda Demokratların çoğunlukta olduğu 20 eyaletle aynı fikirde.
/ Reuters/
