🔴 Savaş endişesinin tırmandığı bir dönemde ABD ile İran arasında başlayacağı açıklanan nükleer müzakereler geniş yankı buldu. Çin ve Rusya’dan destek açıklamaları geldi.
ABD Başkanı Donald Trump açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Bunu söylemekten nefret ediyorum ama muazzam bir tehlike ile karşı karşıya kalacaklar, çünkü İran nükleer silahlara sahip olamaz ve görüşmeler başarısız olursa işte o zaman bu İran için çok kötü bir gün olacak.”
Trump’ın uluslararası haber ajanslarının son dakika geçtiği ve uluslararası siyaset sahnesinde merak uyandıran açıklaması ile ilgili olarak Tahran’dan da bir açıklama geldi.
İran: Top Amerika’nın sahasında
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, görüşmelerin başlayacağını doğruladı ancak görüşmelerin doğrudan değil, dolaylı olacağını söyledi.
12 Nisan Cumartesi günü Umman’da arabulucular aracılığıyla yapılacak görüşmelere kendisinin katılacağını açıklayan Arakçi, ABD’yi ise Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un temsil edeceği bilgisini paylaştı.
Arakçi, görüşmelerin hem bir fırsat, hem de bir test olduğu yönündeki değerlendirmesini paylaşırken “Top Amerika’nın sahasında” dedi.
Çin’den Trump’a çağrı
Çin’den de ABD-İran müzakerelerine ilişkin dikkat çeken bir açıklama geldi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, bugün yaptığı açıklamada “İran nükleer meselesine ilişkin kapsamlı anlaşmadan tek taraflı olarak çekilen ve mevcut noktaya gelinmesine sebep olan ülke olarak ABD siyasi samimiyet göstermeli, karşılıklı saygıya riayet etmeli” dedi.
Çin dışişleri sözcüsü ayrıca Washington’un diyalog ve istişareler yürütülürken “aşırı baskı uygulamak için güç kullanma şeklindeki hatalı tutumuna son vermesi gerektiğine” de vurgu yaptı.
Lin Jian, Çin’in ilgili tüm taraflarla iletişimini sürdüreceğini, barış ve diyaloğu aktif bir şekilde teşvik edeceğini, en kısa zamanda bir diplomatik çözüm sağlanmasına katkıda bulunmak için de gerekli adımları atacağını sözlerine ekledi.
Kremlin’den de destek açıklaması geldi
Gelişmelere ilişkin bir açıklama da Rusya’dan geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, ABD ile İran arasında siyasi ve diplomatik çözümden yana olduklarını söyledi.
Peskov, Rusya’nın taraflar arasında hem doğrudan hem dolaylı görüşmeleri desteklediğini vurguladı, bunun taraflar arasında gerilimin düşürülmesine katkı sağlayacağını kaydetti.
İran ile Rusya son yıllarda diplomatik ve askeri ilişkilerini derinleştirdi. Ve Moskova bir süre önce ABD ile İran arasındaki görüşmeleri kolaylaştırmaya destek verme teklifini gündeme taşımıştı.
Bu arada Rusya, Çin ve İran’ın bugün Moskova’da İran’ın nükleer meseleleri hakkında istişarelerde bulunacağı açıklandı.
Bu noktaya nasıl gelindi?
Donald Trump, 2018’de İran ile nükleer anlaşmadan ABD’yi tek taraflı çekmişti.
İkinci kez başkan seçildikten sonra Trump, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’e Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arabuluculuğunda bir mektup gönderdi. Mart ayında iletilen mektupta Trump’ın Tahran’a “müzakere et yoksa askeri müdahaleye hedef olursun” tehdidinde bulunduğu açıklandı.
Trump’ın doğrudan müzakere önerisini reddeden İran, “Bu manasız” açıklamasını yapmıştı.
Bunun üzerine İsrail’in, ABD’nin desteği ile İran’ın nükleer tesislerini vurmaya hazırlandığı, bölge ülkeleriyle bu hazırlıklar kapsamında görüşmeler yürütüldüğü iddiaları gündeme taşındı. İran ise bölge ülkelerini olası bir ABD-İsrail askeri müdahalesine destek vermeleri halinde kendilerini hedef alabilecekleri konusunda uyardı.
Tırmanan gerilim bölgede yeni bir savaş endişesini artırırken İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan ABD ile doğrudan müzakereleri kabul etmeyeceklerine, ama dolaylı görüşmelerin yapılabileceğine dikkat çektiği bir açıklama yaptı.
Pezeşkiyan ayrıca İran’ın müzakerelere karşı olmadığını ancak ABD’nin öncelikle geçmişteki “hatalı davranışlarını” düzeltmesi ve “yeni bir güven zemini yaratması” gerektiğini söyledi.
Cumartesi günü yapılacak görüşmeler, İran’ın ciddi bir ekonomik krizle boğuştuğu bir dönemde gerçekleşecek. Hedef olduğu uluslararası yaptırımlar İran’ın ekonomisine darbe indirdi.
/ Deutsche Welle/
