– İlk Kürtçe roman “Şivanê Kurmanca”nın yazarı ve çağdaş Kürt edebiyatının önemli yazarlarından Erebê Şemo, 45 yıl önce bugün hayata gözlerini yumdu.
Maksim Gorki Şemo için, “Kürt halkı Erebê Şamilov’un diliyle konuşuyor”demişti.
12 Mayıs 1978’de Ermenistan’ın başkenti Erivan’da hayatını kaybeden Kürt yazar Erebê Şemo’nun ölümünün üzerinden 45 yıl geçti.
Erebê Şemo, 1897 yılında Kars’ın Susuz köyünde doğdu, çocukluk ve gençlik yılları büyük sıkıntılar içinde geçmesine rağmen eğitimine devam etti. Demir yolunda çalışırken Bolşeviklerle tanıştı ve onlarla ilişkilerini geliştirdi. Ardından Kızıl Ordu’ya katılarak 1917 Ekim devriminde aktif rol aldı.
Rusça, Ermenice, İngilizce ve Türkçe dillerini öğrenen Şemo, Bolşevikler için tercümanlık yaptı. 1920’de yüksek öğrenime başladı. Daha sonra eğitimine Doğu Enstitüsünde devam ederek birçok öğrencinin okumasına da önayak oldu.
SSCB’nin “Kürtçe Çalışma Birimlerinde” de yer alan Erebê Şemo, 1929 yılında Süryani İshak Maragulov ile beraber Latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabe çalışmaları yaptı.
Erebê Şemo, 1967’de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi nişanının, 1978’de ise Sovyetlerin büyük ödüllerinden olan Kızıl Bayrak ve Halkların Dostluğu nişanlarının sahibi oldu.
Kürt kültür ve edebiyatına büyük hizmetlerde bulunan Şemo’nun, 1930 yılında çıkan Riya Teze gazetesinin çıkarılmasında önemli katkıları oldu ve kuruluş sürecinde aktif bir şekilde görev aldı.
Şemo, ilk Kürtçe romanı “Şivanê Kurmanca” eserini 1935 yılında yayımladı. Erebê Şemo’nun eserleri birçok dile çevrildi.
Erebê Şemo, 21 Mayıs 1978’de 81 yaşındayken Ermenistan’ın başkenti Erivan’da hayata gözlerini yumdu.
Ünlü Rus yazar Maksim Gorki, Şemo için, “Kürt halkı Erebê Şamilov’un diliyle konuşuyor” demişti.
Erebê Şemo’nun eserleri:
Roman
Şivanê Kurmanca, 1935
Dimdim, 1966
Jiyana Bextewar, 1959
Hopo, 1969
Berbang, 1958
Tiyatro
Koçekê Derewîn, 1930
Hikaye
Hikayetên Gelê Kurd, 1967
Kurdên Elegezê, 1936
Makale
Pirsa Derheqa Feodalizme Nava Kurda da, 1936
Terîqa Rêvolûsiya Oktyabrê, 1930
Çirûskên Şoreşa Oktobirê, 1972
Kolxoz û Kara Wê Ji Gundiyan re, 1930
Şerê Tarîlka, 1972
Senaryo
Kurdên Ermenistanê, 1959 [2][3]
Biyografi
Emrê Lenîn, 1930
/rûdaw/
